Ulica Smocza

Ulica Smocza, jest ulicą mierzącą 1,1 km długości przebiega od Nowolipia do stawek,
usytuowana jest w warszawskiej dzielnicy muranów, nieznana jest etymologia nazwy tej ulicy, ale najprawdopodobniej wywodzi się ona od domu ze smokiem, który kiedyś się na niej znajdował. Powstanie ulicy datowane jest na XVIII w, a oficjalna współczesna nazwa została nadana jej w 1770 r.


Przez lata ulicę to zamieszkiwała głównie ludność żydowska, która dominowała dzielnicę Muranów, gęstość zaludnienia dochodziła do 1 200 jednoizbowych mieszkań w 16 budynkach (!)


Pierwsze tramwaje na ulicy smoczej ruszyły 6 listopada 1923 roku.


Od 1940 r ulica całkowicie znajdowała się w Gettcie Warszawskim, by w latach 1943-44r zostać zrównaną z ziemią. Po wojnie ulica została całkowicie rozbudowana i poszerzona, zlikwidowano trakcje tramwajowe i przeniesiono je na pobliską ulicę Anielewicza.


Współczesna zabudowa tej ulicy nie ma nic wspólnego z zabudową przedwojenną. Całość kamienic i innych obiektów została zniszczona podczas powstania w getcie oraz po jego upadku, w ramach systematycznego niszczenia dawnej dzielnicy żydowskiej.


W procesach rozbudowywania się i odnawiania uliczki po powstaniu w getcie, zniknęło wiele uliczek krzyżujących się ze Smoczą : Sochaczewska, Gliniana, Libelta, Ostrowska oraz Gęsia.


Spośród ważnych, nieistniejących zabudowań ulicy Smoczej należy wymienić:


ul. Smocza 29 (przy skrzyżowaniu z Dzielną) – bazar  


ul. Smocza 35 (przy skrzyżowaniu z Pawią) – Państwowe Zakłady Umundurowania


Przy Smoczej było wiele zakładów pracy m.in produkowano ochronne obuwie słomiane dla
Wehrmachtu. W fabryce pracowało ok. 1500 osób (Smocza 35), tu były warsztaty wytwórcze zajmuące się zabawkarstwem, galwanizerstwem, tkactwem, montażem maszyn do liczenia, oraz magazyny odzieży niemieckiej.




ul. Smocza 28


Przy jednej z najuboższych ulic żydowskiej dzielnicy północnej wytworne, mieszczańskie


życie wiedli Pfeiffowie - spolonizowana rodzina o korzeniach niemieckich. Ich lokatorami
byli niemal wyłącznie ubodzy Żydzi.

Przez część smoczej, nowolipki, Nowolipie przebiegał konspiracyjny szlak komunikacyjny -przez dziury w ścianach strychów oraz ulicą oraz trasa przemarszu "placówkarzy" powracających do getta z pracy po aryjskiej stronie - do "dzikiego getta", gdzie mieszkają.












Przy ulicy Smoczej położone są następujące obiekty:






ul. Smocza 1 – socrealistyczny blok osiedla Muranów Południowy proj. Bohdana Lacherta, 1950-1952, zabytek

ul. Smocza 6 – Zespół Państwowych Szkół Plastycznych im. Wojciecha Gersona

róg Dzielnej – Skwer Jana Jura-Gorzechowskiego, zabytek